Cache (Ara bellek) Nedir? Ne İşe Yarıyor?

Bir uygulamayı çalıştırdıktan sonra kapatırız ve tekrar açtığımızda normalden hızlı açıldığını fark etmişsinizdir. Eğer hızlı açılmıyorsa sizde sıkıntı var demektir. Neyse, uygulamanın ikinci açılışındaki hızın nedeni Cache (ara bellek)‘ten kaynaklanıyor.

Geniş şekilde anlamak istiyorsanız şöyle ifade edelim.

Ara bellek en son yaptığını işlemi değerlendirerek daha sonra yapacağınız işlemin %90 civarını tahmin edip, bu bilgileri tutan L1 ve L1 in %10 tutturamaması durumunda bu %10 un da %90’ oranında (buda %10’un %90’ı da %9 olsa gerek) tahmin eder ve bu bilgileri tutan L2 adı verilen işlemci çekirdeğine gömülü iki adet statik ram den oluşur. Cpu (işlemci) L2’de de bu bilgileri bulamaması durumunda ram’e gider. Orada da bulamazsa artık ne yapsın HDD’e ( Hard disk yani) gider.

Adamlar ara belleği ilk icat ettiklerinde board üzerinde yer alıyormuş ve sadece L1’den oluşuyormuş. Tabi o zamanlar tahmin mekanizması bayağı işe yarıyormuş olsa da board üzerinde olduğu için cpu (işlemci) L1 ile iletişime geçeceği zaman board’un veri yolu hızına düştüğü için şimdiki kadar kullanışlı değilmiş. Geliştiriciler, Cache (ara bellek)’i cpu (işlemci) içine koymak istiyorlardı. Fakat bu o kadar kolay da değildi. Adamlar milyonlarca transistörü cpu (işlemci) yerleştirebiliyor nasıl bir beceriksizlikse J Cache (ara bellek)’nin çekirdeğine gömemiyorlardı ki çekirdek hızında erişebilsinler.

Adamlar ara belleği cpu (işlemci)’nun içine yerleştiremeyince, bir ara çekirdeğe en yakın yere konumlandırmayı denediler. Bunun sonucunda SLOT işlemci denilen cpu (işlemci)’lar çıktı. Bu işlemcilerin etrafında Cache (ara bellek)’ler görülebilir. Ama bu yöntem tam performans veremediği gibi, cpu (işlemci) board üzerinde dikine durduğu için sabit bir şekilde durması da zor olmuş.

Adamlar beceriksizliklerini aşıp Cache (ara bellek)’yi çekirdeğe gömmeyi başardılar sonunda, hatta L2 ile birlikte ( adamlar kendilerini aştı) … Cache (ara bellek)’li işlemciler normal işlemcilerden daha pahalıydı. Çünkü Cache (ara bellek) belleği çekirdeğe gömmek zor bir işti. Bundan ki 100 işlemciden sadece 2 3 tanesi kullanılır olarak üretilebiliyordu. İşte bir işlemci alınırken dikkatinizi çeken 4 MB Cache (ara bellek) olayının hikayesi kısaca böyle işte.

Peki, ne işime yaracak bu Cache (ara bellek)?

Çokta karışık bir mevzu değil aslında yukarıda dediğimiz gibi açtığınız uygulamayı ikinci açılışında daha hızlı açılmasını sağlar. Yani bilgisayarın çalışmasında kolaylık ve hızlılık kazandırır. Tabi bu ikinci işlem bilgisayar tek oturumda yapılan işlemler için gerekli. Yani bir programı açtım efendim 2 gün sonra tekrar açtım ama hızlı açılmadı gibi şeyler söylemeyin. Bu işlem diyelim Excel’i açtınız ve kapattınız aradan 5 dakika geçti tekrar açtınız Cache (ara bellek) sayesinde 2. açılış hızlı şekilde olur tam ve kısa olarak faydası bu.